فلسفه حج از نگاه علم مدیریت

یکی از بخش‌های مهم معارف اسلامی، «عبادات» است و «مدیریت عبادات» خود می‌تواند بخشی از مدیریت اسلامی را تبیین نماید؛ چرا که عبادات هم مانند هر عمل دیگر انسان‌، نیاز به اداره و مدیریت دارد. متاسفانه، از این زاویه کم‌تر به عبادات نگریسته شده است. عبادات در راستای کمال و رشد انسان و بستر تقرب، به عنوان هدف نهایی انسان مسلمان است. تقرب یعنی نزدیکی به خدا و نزدیکی به خدا مستلزم تغییر و توسعه وجودی انسان است و توسعه ظرفیت وجودی انسان، از راه عبادت میسّر است. بنابراین، توجه به عبادت و مدیریت آن، در واقع مدیریت کمال و رشد انسان است و این امر به خصوص در رابطه با عباداتی که جنبه تعقلی آن‌ها قوی‌تر است، از ضرورت بیش‌تری برخوردار است.